Op 21 en 22 september 2023 was het zover, de Ambacht in Beeld Opleidingsdagen waar men samen de ambachtelijke vakopleidingen presenteerden aan middelbare school leerlingen, in de NDSM Loods te Amsterdam-Noord. Samengevat waren het twee inspirerende opleidingsdagen boordevol vakmanschap.
De Opleidingsdagen zijn bedoeld voor creatieve scholieren met maakdrang op het vmbo, havo en vwo. Deze Opleidingsdagen bieden scholieren een unieke kans om kosteloos kennis te maken met maar liefst 17 verschillende ambachtelijke vakopleidingen. En het is voor het eerst dat al deze vakopleidingen en brancheverenigingen samenkomen op één locatie!
Scholieren kunnen deelnemen aan verschillende workshops. Zo kunnen ze een flesopener en een zilveren armband smeden, teenslippers maken, een toognagel schaven, een letter hakken in steen, glasblazen, een houten puzzel maken, graveren, kennismaken met textiele werkvormen en nog veel meer. Decanen en ouders kunnen deelnemen aan een informatief programma met een koffiebar, meet-the-maker-sessies en informatie over opleidingen en arbeidsmarktperspectieven.
De deelnemende opleidingen waren onder andere het Hout- en Meubileringscollege, Dutch Health Tech Academy, Vakschool Schoonhoven, Leidse Instrumentmakers School en vele anderen (de volledige lijst is te vinden op onze website).
Dit initiatief van Stichting Ambacht in Beeld in samenwerking met het Expertisepunt Specialistisch Vakmanschap van SBB heeft als doel om meer bekendheid, zichtbaarheid, waardering én instroom te genereren voor kleinschalige ambachtelijke vakopleidingen.
Weersinvloeden, duurzaamheidseisen, nieuwe wetgeving en een uiterst krappe arbeidsmarkt trekken een grote wissel op de zorg voor onze monumenten. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, is een sterke restauratiebranche nodig, waarin de betrokken partijen – opdrachtgevers, overheden (gemeenten en provincies), (gespecialiseerde) aannemers, architecten – hun rol kennen en zijn toegerust om hun taken goed uit te voeren. De restauratieketen is echter verzwakt en de kwaliteit in de restauratie staat onder druk. Daarnaast verdient herbestemming van monumenten veel meer aandacht, omdat dit in belangrijke mate kan bijdragen aan het oplossen van de woningnood. Herbestemmen gaat hand in hand met verduurzamen en levert zo ook een bijdrage aan klimaatdoelen.
Monumenten zijn van onschatbare waarde voor de leefomgeving, zoals op het Museumplein in Amsterdam, waar mensen recreëren voor het Rijksmuseum (fotograaf: Arjen Veldt Photography)
Dit blijkt uit onderzoek door de Vakgroep Restauratie, de Vereniging van Architecten Werkzaam in de Restauratie (VAWR) en het GA-platform Restauratie. Deze drie marktpartijen vertegenwoordigen samen ruim 465 bedrijven uit de restauratiesector. In het onderzoek zijn niet alleen de zwakke schakels in de restauratieketen, maar ook de mogelijke oplossingen in kaart gebracht. De marktpartijen dringen er bij de Staatssecretaris voor Cultuur, mevrouw Gunay Uslu, met klem op aan de problemen in de monumentenzorg in haar beleidsperiode in het licht van de grote maatschappelijke opgaven te beoordelen en kansen te pakken om via een versterking van de restauratieketen bij te dragen aan oplossingen voor de klimaatverandering, de energieproblematiek, de stikstofcrisis en de woningnood.
Kennis nodig voor maatwerk klimaatadaptatie en verduurzaming Monumenten zijn bij uitstek gevoelig voor grote droogte en overvloedige regenval. Daarnaast vereist verduurzaming, anders dan bij niet-monumentale woningen en utiliteitsgebouwen, strikt maatwerk. Om de problemen het hoofd te bieden, zal in de komende jaren substantieel in kennis over klimaatadaptatie en verduurzaming van monumenten moeten worden geïnvesteerd.
Afstemming en deskundigheid bij overheden, met name bij gemeenten, moet beter Steeds meer gemeenten kampen met een gebrek aan deskundigheid op het gebied van de erfgoedzorg. Het merendeel is nauwelijks in staat tot het toezicht houden op de kwaliteit van de uitvoering van restauratiewerkzaamheden, een wettelijke taak. Met de uitgeholde deskundigheid vormt de invoering van de Wet Kwaliteitsborging (Wkb) een risico voor de instandhouding van monumenten. Betere afspraken tussen overheden – rijk, provincies en gemeenten – over de onderlinge rolverdeling en toedeling van financiële middelen kunnen deze uitholling een halt toeroepen.
Restauratieonderwijs borgen en betaalbaar maken Restauratieonderwijs blijft een punt van aandacht. De stagnatie in de instroom van nieuwe medewerkers is in de monumentenzorg structureler van aard dan in andere sectoren, omdat het reguliere onderwijs de restauratiespecialisatie door geldgebrek volledig heeft afgestoten. In de vorige kabinetsperiode zijn met subsidie van het ministerie van OCW vervangende sectoropleidingen ontwikkeld. Met deze opleidingen biedt de sector de overheid een in alle opzichten voordelige deal. Deze opleidingen dienen structureel ondersteund te worden, zodat de investering van het ministerie en het bedrijfsleven geborgd blijft. Gelet op de bijzondere positie op de arbeidsmarkt van restauratiemedewerkers sluiten de marktpartijen aan bij het pleidooi van de Commissie-Wallage om de collegegelden voor mbo-studenten in de techniek te verlagen, ook voor de studenten van onze sectoropleidingen. Het merendeel van de medewerkers in de monumentenzorg heeft een technische mbo-achtergrond.
Een gedragen aanpak binnen Ministerie van OCW en binnen het kabinet Monumentenzorg verdient een plaats binnen het Wetenschapsbeleid, het domein van de Minister van OCW, Robbert Dijkgraaf. Juist door de grote maatschappelijk opgaven – klimaatverandering, verduurzaming en woningnood – zijn wetenschappelijke inzichten cruciaal om monumenten voor volgende generaties in stand te houden. Als ergens wetenschap en toegepaste wetenschap elkaar raken, is het wel hier. Een intensievere samenwerking met andere Ministeries kan helpen een aantal uitdagingen waar de monumentenzorg voor staat, aan te pakken. Zo kan het Ministerie van Economische Zaken het ondernemerschap, in een sector waar vakmanschap een hoofdrol speelt, belangrijke impulsen geven. Het Ministerie van Financiën kan de sector stimuleren door het hoge btw-tarief voor monumenteneigenaren naar het lage tarief te brengen. Het Ministerie van Volkshuisvesting kan de woningnood lenigen door de herbestemmingsmogelijkheden van duizenden monumentale utiliteits- en religieuze gebouwen te benutten. Deze gebouwen bieden volop mogelijkheden tot transitie naar tienduizenden woningen, met name voor starters. Dat er aan deze gebouwen niets mag veranderen, is een fabeltje.
Van zwakke schakels naar sterke kwaliteitsketen De zorg voor onze monumenten staat voor uitdagingen, maar biedt ook vele mogelijkheden. Met een kwaliteitsimpuls in de monumentenzorg kan de Staatssecretaris voor Cultuur samen met de Minister van Onderwijs en Wetenschap en andere ministers de kwaliteitsketen in de monumentenzorg versterken en tegelijk bijdragen aan oplossingen voor de grote maatschappelijke opgaven van onze tijd.
Om te vieren dat we weer volop aan de bak kunnen na jaren onzichtbaar te zijn geweest, pakken 7 bij het GA-Platform Restauratie aangesloten brancheorganisaties flink uit tijdens de Monumentenbeurs in Den Bosch. Die Beurs wordt gehouden in de Brabanthallen van dinsdag 17 tot en met donderdag 19 mei 2022.
Met z’n zevenen toveren we het speciaal voor ons ingerichte Ambachtsplein om tot een waar evenementenfestijn waar bezoekers de hele dag kunnen genieten van demonstraties, fraaie materialen en machines, en volop kennis kunnen maken met ondernemers, vakmensen en hun leerlingen. Demonstraties zijn er van glazeniers, restauratietimmerlieden, restauratieschilders, voegers, leidekkers, steenhouwers en kunstsmeden.
Voor rustzoekers is het Ambachtsplein niet geschikt, want het zal er gonzen van bedrijvigheid en niet altijd even geruisloze actie. Opdrachtgevers van restauratiewerk kunnen hier met eigen ogen zien wat er bij ambachtelijk vakwerk zoal komt kijken en geïnteresseerde jongeren worden op ideeën gebracht om voor het prachtige restauratievak te kiezen. En andere belangstellenden zien wat meestal achter deuren verborgen blijft.
Het Ambachtsplein belooft de grote trekpleister te worden van de Monumentenbeurs. De specialisten leggen inmiddels de laatste hand aan hun demonstraties en opstellingen. Ons lijkt dat niemand de kans voorbij mag laten gaan met de echte vakspecialistische ambachten nader kennis te maken. Deze ambachten zijn springlevend en verheugen zich in opmerkelijke groei en aandacht.
Geheel volgens de URL4002 en de BRL4000 van de stichting ERM, is Glazenier en Kunsthistoricus Marije Wolfswinkel van Glasatelier Lichtraamwerk op 26 januari 2021 ERM-gecertificeerd. Zij is nu in het bezit van het ERM-certificaat.
Restauratiewerkzaamheden uitgevoerd door Lichtraamwerk worden nu geregistreerd dat zij volgens de uitvoeringsrichtlijnen van het ERM (Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg) zijn uitgevoerd. Dit houdt onder andere in dat er tijdens het werk rekening wordt gehouden met zoveel mogelijk behoud van oude technieken en oude materialen.
Marije is met haar bedrijf Lichtraamwerk, die nu 18 jaar bestaat, de eerste in Nederland die zich heeft gecertificeerd voor het restauratiecertificaat van de stichting ERM. Eén van de fases van het certificeringsproces is onderstaande video met daarin onder meer het project restauratie glas-in-loodpanelen Sweelinck-college.
Stichting ERM en glas-in-lood Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM) is opgericht om de kwaliteit van het restaureren van monumenten op een breed gedragen kwaliteitsniveau te brengen en te houden. Binnen de begeleidingscommissie glaswerk zijn de uitvoerings- en beoordelingsrichtlijnen samengesteld voor de restauratie van monumentaal glas in lood en gebrandschilderd glas.
Branchevereniging OVG Lichtraamwerk is lid van het Glazeniersgilde OVG (ondernemers vereniging van glazeniers), waar Marije Wolfswinkel voorzitter is. Deze branchevereniging OVG is partner van het Platform GA.
Foto’s: Marije Wolfswinkel / restauratie glas-in-lood panelen Sweelinck-college.
De overheid moet de restauratiesector niet vergeten in deze coronacrisis. Die dringende oproep doet Glenn Pronk, directeur van bouw- en restauratiebedrijf Pronk Bouw.
“Blijf subsidies geven. Anders hebben we straks opnieuw tekort aan goed opgeleid personeel.”
Terwijl de coronacrisis vele sectoren raakt, gaat het met de restauratiesector eigenlijk heel goed. Van werkuitval is nauwelijks sprake, er wordt meer vast personeel in dienst genomen en de cijfers tot nog toe zijn prachtig… lees meer in de pdf
Restauratietimmerlieden winnen NCE Meester-Gezelprijs
Gerard Kleijn en Thomas van Harten winnen eerste NCE Meester-Gezelprijs!
De eerste NCE Meester-Gezelprijs is uitgereikt aan restauratietimmerlieden Gerard Kleijn en Thomas van Harten, beiden werkzaam bij Bouw- & Molenmakersbedrijf Verbij uit Hoogmade. Zij kregen de prijs voor de excellente manier waarop de kennis over het restauratievakmanschap van leermeester op leerling wordt overgebracht. De prijs werd persoonlijk uitgereikt door een jurylid, die vanwege de coronamaatregelen speciaal met de prijs naar Hoogmade afreisde.
“Met de Meester-Gezelprijs spreken wij onze waardering uit voor de bijzondere kennisoverdracht van leermeester op leerling”, aldus het jurylid, “het restauratievak leer je namelijk niet alleen uit boeken, maar juist in de praktijk van de leermeester. Die leert je om creatief en oplossingsgericht te zijn. Hoe je van een vakman een échte restauratievakman wordt. Daarbij is een goede samenwerking essentieel. In veel inzendingen zagen we dit terug, maar vooral bij Gerard en Thomas. Wij zijn dan ook zeer verheugd dat we aan dit bijzondere duo vandaag deze prijs mogen uitreiken.”
Meesterschap De vierkoppige jury, bestaande uit juryvoorzitter Marc van Roosmalen (seniorarchitect bij Rijksvastgoedbedrijf), de voorzitter van Platform Gespecialiseerde Aannemers in de Restauratie, Willemijn Maas (voorzitter Raad van Toezicht van het Nationaal Restauratiefonds) en Michiel van Hunen (restauratiespecialist Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed), koos unaniem het winnende duo. Het jurylid vervolgt: “We waren onder de indruk van de samenwerking tussen Gerard en Thomas. Hoe ze bijvoorbeeld samen de diagnose stelden van een middeleeuwse houtconstructie. Bijna als heelmeesters: per onderdeel bekeken ze wat belangrijk was voor het herstel en hielden daarbij zoveel mogelijk rekening met behoud van het bestaande historische bouwmateriaal. Kijk, dat is nou meesterschap!”
Het is net als koffie zetten Leermeester Gerard Kleijn is zeer blij met deze erkenning. “Wat ik zelf heel belangrijk vind, is dat ik jongens zoals Thomas langzaam verder breng. Dat doe ik druppelsgewijs. Het is net als koffiezetten: steeds een druppeltje meer verantwoordelijkheid en uiteindelijk heb je een pot koffie. Zo breng je de noodzakelijke vakkennis op een efficiënte manier over.” Thomas van Harten vult daarbij aan: “Gerard heeft mij geleerd om goed te kijken. Beter een half uur langer kijken in het begin, dan later een halve dag meer werk! Het is echt geweldig dat ik nu samen met Gerard deze prijs gewonnen heb.”
Genomineerden en eervolle vermeldingen De winnaars werden gekozen uit drie genomineerde Meester-Gezel duo’s. De overige twee genomineerde duo’s zijn Tony Muller (leermeester) en Bart Verhoeven (leerling) van Loodgieters- en Leidekkersbedrijf Walter Verhoeven en Joost Vlemmix (leermeester) en Teun Schraven (leerling) van Vlemmix Juwelen. Eervolle vermeldingen gaan naar de duo’s Erik Jan Brans (leermeester) en Karlijn de Wild (leerling) van Rothuizen Architecten en Stedenbouwkundigen en Gerrit Spijkerboer (leermeester) en Cornelis van Lagen (leerling) van hoveniersbedrijf Debie & Verkuijl.
Over de NCE Meester-Gezelprijs De Meester-Gezelprijs benadrukt de bijzondere kennisoverdracht van
leermeester op leerling die zo belangrijk is voor het in stand houden van
ambachtelijke restauratieberoepen. 18 Meester-Gezel duo’s uit 14 verschillende restauratiedisciplines
hebben zich aangemeld voor deze prijs. De drie genomineerde duo’s mogen ieder
gereedschap/materiaal ter waarde van €300,- uitzoeken voor hun eigen
vakdiscipline. Het winnende duo ontvangt €1.500,- per persoon om te besteden
aan opleidingsmodules van het NCE of andere
erfgoedstudies of aan een studiereis.
De rode loper uit voor de genomineerde duo’s NCE Meester-Gezelprijs 2020
23-9-2020 | Drie duo’s van leermeester en gezel sprongen eruit voor de jury van de NCE Meestergezelprijs. Wie zijn deze bijzondere leermeesters en gezellen? Bekijk de video’s! Op 30 oktober aanstaande wordt het winnende duo bekend gemaakt. Zij gaan ieder naar huis met de hoofdprijs van € 1.500,- om te besteden aan opleidingsmodules van het NCE of andere erfgoedstudies of aan een studiereis.
Op vrijdagmiddag 30 oktober reikt juryvoorzitter Marc van Roosmalen de hoofdprijs uit aan het winnende duo. De jury heeft erg genoten van alle mooie inzendingen (18 totaal!), maar heeft het ook moeilijk gehad met de definitieve keuze van de winnaar, verklapte Van Roosmalen. Bij de video’s staat een korte toelichting van de jury over de genomineerden.
Maak kennis met Tony & Bart, Gerard en Thomas en Joost & Teun!
Kijk mee met de genomineerde leermeester en gezellen op hun werkplek op de steiger, in een monument en in het atelier. Zie hoe de leermeester de gezel begeleidt, instrueert en aanmoedigt en hoe de gezel de restauratiewerkzaamheden uitvoert en leert. Drie fantastische duo’s, drie geweldige video’s!
Restauratieleidekkers Tony Muller en Bart Verhoeven, Loodgieters- en leidekkersbedrijf Walter Verhoeven BV, Nieuwkuijk
Tony vindt het een eer om de volgende generatie op te leiden, om zo de toekomst van het bedrijf veilig te stellen. Bart is een snelle leerling en volgt de NCE-opleiding Restauratie Leidekker & Loodgieter. Hun werk getuigt van groot vakmanschap. Samen zijn zij in staat om met kennis van het gebouwde erfgoed en binnen de uitvoeringsrichtlijnen, oplossingen te bedenken voor het behoud van het monument.
Restauratietimmerlieden Gerard Kleijn en Thomas van Harten, Bouw- en molenmakersbedrijf Verbij Hoogmade BV, Hoogmade
Hier valt met name de rol van Gerard (als meester) op. Zijn leerling Thomas krijgt de ruimte om te groeien in vaardigheden en als mens. Hoewel de leerling wel eens moet tobben, is de meester er altijd als dekking. Dit duo geeft blijk van het koesteren van het monument, dat mede door de onderzoekende houding van Gerard tot stand wordt gebracht.
Prijzen en prijsuitreiking
De zes genomineerden krijgen ieder gereedschap ter waarde van € 300. De twee winnaars ontvangen ieder € 1.500 om te besteden aan opleidingsmodules van het NCE of andere erfgoedstudies of aan een studiereis.
Geïnspireerd door zoveel vakmanschap?
Bekijk hier de NCE-opleidingen om je te specialiseren tot restauratiespecialist op jouw vakgebied: NCE-opleidingen.
Wie zijn de juryleden?
Willemijn Maas is ambassadeur van het NCE en voorzitter van de Raad van Toezicht van het NRF.
Marc van Roosmalen is senior architect Rijksvastgoedbedrijf met specialisatie erfgoed.
Michiel van Hunen is senior specialist conservering en restauratie bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
De voorzitter van het Platform Gespecialiseerde Aannemers in de Restauratie.
Bron: www.erfgoedopleidingen.nl
Nieuwe uitvoeringsrichtlijn historisch schilderwerk URL 4009
Mark Hulsen: ‘Elke schilder moet deze moderne richtlijn kennen’
‘De nieuwe uitvoeringsrichtlijn historisch schilderwerk URL 4009 is innovatief en toekomstgericht. Hij doet veel meer recht aan het ambacht van de restauratieschilder en aan de complexiteit van het schildersvak. Daarnaast is hij een stuk moderner geworden; niet alleen toepasbaar ten aanzien van de inspanningsgerichte, meer klassieke bestekken, maar ook in te passen in het proces van “Resultaatgericht samenwerken”’, stelt Mark Hulsen verheugd vast.
Moderner Mark Hulsen is sectormanager bij Koninklijke OnderhoudNL, de ondernemersorganisatie van specialisten in vastgoedonderhoud, renovatie, restauratie, isolatie, schilderen, beglazing en industriële metaalconservering. Daarnaast maakte hij deel uit van de begeleidingscommissie voor de vernieuwde URL 4009 Historisch schilderwerk. ‘Wat ik als een van de belangrijkste verbeteringen van de nieuwe URL vindt is dat deze moderner is gemaakt. Hij sluit meer aan bij hedendaagse werkopvattingen en werkafspraken. Want naast het werken conform een voorgeschreven bestek zien wij, en stimuleren dat ook, dat er steeds meer wordt gewerkt op basis van het “Resultaatgericht samenwerken (RGS)”. Hierbij wordt door de aannemer en onderaannemers meegedacht over het beste resultaat – ook op langere termijn. De stappen die in dat proces worden gezet worden nu benoemd in de URL, een waardevolle innovatie en verrijking. Er is nu ook een heel duidelijk onderscheid tussen regulier en historisch schilderwerk.’
Monumentale ondergrond ‘De URL is helaas niet compacter geworden, wat wel het streven was. Restauratie en erfgoedschilderwerk bestaat voor ongeveer 80 procent uit “onderhoudsschilderwerk” op monumentale ondergronden. Naast natuurlijk de specialistische technieken, zoals hout- en marmerimitatie, decoratieve technieken en bijvoorbeeld het aanbrengen van bladmetalen. In de oorspronkelijke URL was daar wat te weinig aandacht voor. In deze nieuwe versie wordt aan alle facetten, zowel het schilderwerk als de specialistische technieken aandacht gegeven. De nieuwe versie van de richtlijn is nu gesplitst naar monumentale ondergronden van hout, metaal, steen of beton’.
Verdieping ‘Verder kent deze nieuwe versie ook een enorme inhoudelijke verdiepings. Per soort ondergrond is beschreven hoe deze kan worden geconserveerd, gerepareerd of vernieuwd moet worden. Met deze vernieuwde URL in de hand kan de restauratie- en erfgoedschilder ook beter richting opdrachtgever beargumenteren waarom het behouden van bijvoorbeeld de oude verflagen, of het doen van een kleurhistorisch onderzoek zo belangrijk is. Daarnaast kan de restauratie- en erfgoed schilder ook beter beargumenteerd zijn adviezen geven’. ‘Daarom vind ik het ook van groot belang dat elke schilder kennis neemt van deze nieuwe richtlijn. Kennis neemt van alle expertise die er in zit. Kennis die vanuit regulier onderhoud leidt naar erfgoedschilderwerk. En daarbij alle mogelijke technieken, zoals hout- en marmerimitatie, decoratief werk of vergulden, benoemd’. ‘En nog een andere reden om deze URL breed onder de aandacht te brengen is het gezondheidsaspect. De richtlijn benoemt ook de gevaren van het verwijderen van oude verflagen, met name afwerklagen voorzien van chroom-6 of loodhoudende verf’.
Stimulans tot certificering ‘Dat de URL nu inhoudelijk zeer compleet en toekomstgericht is en naadloos aansluit op het Resultaatgericht samenwerken, maakt het voor erfgoedschilders des te aantrekkelijker om zich te laten certificeren. OnderhoudNL streeft daar ook naar. Ze ondersteunt haar leden in het proces naar certificering en heeft daarvoor ook een handleiding ontwikkeld. Een stappenplan, dat desgewenst kan worden begeleid. We zien dat de uitvoerings- en beoordelingsrichtlijnen van ERM langzamerhand een algemeen geldende kwaliteitsstandaard zijn geworden. Erfgoedschilders, maar ook schildersbedrijven die een mindere focus hebben op monumenten, hebben daar baat bij. Ze kunnen beter aansluiten in de keten die ontstaat bij een restauratie, renovatie of onderhoud van een monument. Ze kunnen zo mogelijk ook zelf die keten opzetten en op kwaliteit bewaken. Dat zal ook een rol gaan spelen in de toekomstige nieuwe versie van de Wet kwaliteitsborging, die uiteraard uiteindelijk ook voor het gebouwde erfgoed gaat gelden.’
De genomineerde duo’s van de NCE Meester-Gezelprijs zijn bekend! Uit de 18 inzendingen voor de NCE Meester-Gezelprijs heeft de jury drie duo’s genomineerd. Het gaat om de restauratieleidekkers Tony en Bart, restauratietimmerlieden Gerard en Thomas en restauratoren roerend erfgoed (juwelen) Joost en Teun. Met het uitreiken van de Meester-Gezelprijs wil het NCE het restauratievakmanschap én het ambachtelijk onderwijs in de spotlights zetten.
De juryleden Willemijn Maas, Marc van Roosmalen, Michiel van Hunen en de voorzitter van Platform Gespecialiseerde Aannemers in de Restauratie* waren onder de indruk van de 18 inzendingen uit 12 vakdisciplines: “De inzendingen getuigen allemaal van de bijzondere kennisoverdracht tussen deze leermeesters en gezellen, die zo belangrijk is voor het in stand houden van ambachtelijke restauratieberoepen. We vinden dat het vooral gaat om de wisselwerking en de onderlinge samenwerking tussen de meester en de gezel. De meester brengt kennis over en de gezel neemt de kennis tot zich om zo te kunnen uitgroeien tot een ambachtelijk vakman/vrouw. De meester helpt de gezel de vertaalslag te maken van de theorie naar de praktijk. Deze manier van opleiden is anders dan het opleiden in het reguliere onderwijs. Het is mooi en goed dat deze vorm van onderwijs bestaat. Het biedt kansen op een mooi beroep voor die groep die niet houdt van uit de boeken leren. De manuele en de motorische intelligentie die nodig is in het restauratievak, wordt enorm onderschat, terwijl iedereen wel veel sympathie heeft voor het restauratieambacht. Werken met de handen is ondergewaardeerd en het wordt tijd dat dit verandert. De NCE Meester-Gezelprijs draagt bij aan die verandering. We feliciteren Tony en Bart, Gerard en Thomas en Joost en Teun van harte met hun nominaties en zien uit naar de bekendmaking van de winnaar later dit jaar.”
De genomineerden voor de NCE Meester-Gezelprijs 2020
We stellen de genomineerden voor de NCE Meester-Gezelprijs 2020 alvast kort aan u voor. Later volgen uitgebreide portretten van deze getalenteerde vaklieden.
Restauratieleidekkers Tony Muller en Bart Verhoeven, Loodgieters- en leidekkersbedrijf Walter Verhoeven BV, Nieuwkuijk
Tony vindt het een eer om de volgende generatie op te leiden, om zo de toekomst van het bedrijf veilig te stellen. Bart is een snelle leerling en volgt de NCE-opleiding Restauratie Leidekker & Loodgieter. Het werk getuigt van groot vakmanschap. Samen zijn zij in staat om met kennis van het gebouwde erfgoed en binnen de uitvoeringsrichtlijnen, oplossingen te bedenken voor het behoud van het monument.
Restauratietimmerlieden Gerard Kleijn en Thomas van Harten, Bouw- en molenmakersbedrijf Verbij Hoogmade BV, Hoogmade
Hier valt met name de rol van Gerard (als meester) op. Zijn leerling Thomas krijgt de ruimte om te groeien in vaardigheden en als mens. Hoewel de leerling wel eens moet tobben, is de meester er altijd als dekking. Dit duo geeft blijk van het koesteren van het monument, dat mede door de onderzoekende houding van Gerard tot stand wordt gebracht.
Het vak van edelsmid wordt middels het meester-gezel systeem overgedragen. Joost investeert veel in zijn leerling Teun, waardoor Teun alle ruimte krijgt om diverse vakdisciplines zichzelf eigen te maken. Een belangrijk uitgangspunt is dat het ‘restauratiewerk nooit mooier mag worden dan het origineel’.
Eervolle vermeldingen
Twee inzendingen zijn weliswaar niet genomineerd, maar wel heel bijzonder. Daarom waardeert de jury deze beide duo’s met een eervolle vermelding: Gerrit Spijkerboer en Cornelis van Lagen, Debie & Verkuijl tuin | park | landschap en Erik Jan Brans en Karlijn de Wild, Rothuizen Architecten en Stedenbouwkundigen.
Prijzen en prijsuitreiking
De genomineerden krijgen ieder gereedschap ter waarde van € 300. De winnaars, die in het najaar bekend gemaakt worden, ontvangen ieder € 1.500 om te besteden aan opleidingsmodules van het NCE of andere erfgoedstudies of aan een studiereis.
Vanwege de Coronacrisis kunnen we nu nog niet zeggen wanneer en waar de prijsuitreiking plaats zal vinden. Zodra er meer duidelijkheid is, berichten wij hierover.
*Wie zijn de juryleden? Willemijn Maas is ambassadeur van het NCE en voorzitter van de Raad van Toezicht van het NRF. Marc van Roosmalen is senior architect Rijksvastgoedbedrijf met specialisatie erfgoed. Michiel van Hunen is senior specialist conservering en restauratie bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De voorzitter van het Platform Gespecialiseerde Aannemers in de Restauratie.
Nieuwe NCE-opleiding gestart:
Restauratie Leidekker & Loodgieter
Op
donderdag 12 maart jongstleden startte de opleiding Restauratie Leidekker &
Loodgieter. Deze opleiding is tot stand gekomen in samenspraak met de
Nederlandse Vereniging van Leidekkers (NVVL). Docent Joop Jansen legde de
laatste hand aan de voorbereidingen om van de werkplaats van Bouwmensen
Amersfoort een perfecte leerplek te maken voor de studenten. Vele partijen
dragen bij, we geven u een kijkje achter de schermen.
De
lesdagen van de opleiding Restauratie Leidekker & Loodgieter zijn
georganiseerd in clusters van twee dagen. Op dag 1 krijgen de studenten een
dagdeel theorie, waarna zij zelf aan de slag kunnen met leien, lood, zink,
folies, alles wat nodig is om een dak met leien te dekken. Daar hebben ze dan
steeds anderhalve dag goed de tijd voor.
In
de werkplaats van Bouwmensen Amersoort, de locatie van de opleiding, staan
inmiddels een groot dak en een torentje klaar. “De studenten van de allround
opleiding timmeren hebben dat voor ons mooi gebouwd. Dat zijn voor deze
timmerlieden in spé ook weer goede studieopdrachten en we hoorden terug dat ze
het fantastisch vonden eraan te werken. Een geweldige manier om samen te
werken,” vertelt Joop Jansen enthousiast.
Jansen
coördineert de uitvoering van de NCE-opleidingen en werkt met veel partijen
samen om de werkplaats in te richten voor de lessen. Zo heeft Piet Jacobs van
‘GAan in de bouw’ materialen beschikbaar gesteld. ‘GAan in de bouw’ organiseert
een allround opleiding voor leidekken op MBO-2 niveau en is betrokken in de
klankbordgroep van de vervolgopleiding van het NCE. “Piet had een aantal rollen
folies, zink en lood over van de MBO 2 opleiding. Als er straks spullen over
blijven na onze lessen, geef ik die weer aan Piet. Zo helpen we elkaar,” aldus
Joop.
Ook
het bedrijfsleven draagt een steentje bij: “Via Johanna Gruijthuijsen van Lei
Import hebben we leien gekregen. We zijn heel dankbaar dat zij dit dure
materiaal wil sponsoren. Er komen nog leien uit leisteengroeves in Duitsland,
Wales en Spanje, zodat de studenten de verschillen in vormen en hardheid van
deze soorten leien kunnen ervaren. Daarnaast heb ik een kist met leien van over
de hele wereld verzameld als studiemateriaal, waar we tijdens de eerste lesdag
meteen mee aan de slag zijn gegaan.”
De
opleiding Restauratie Leidekker & Loodgieter kwam mede tot stand door de
enthousiaste inzet van de Nederlandse Vereniging van Leidekkers.
Het
NCE organiseert en ontwikkelt voor diverse restauratiedisciplines opleidingen
en opleidingsmodules. Bekijk ze hier: NCE-opleidingen.
