Gespecialiseerde restauratiebedrijven staan of vallen met gekwalificeerde ondernemers en medewerkers. Hoe belangrijk dat is blijkt bijvoorbeeld uit het aantal vaste contracten. Van alle medewerkers in dienst heeft maar liefst 95% een vast contract. Een andere indicatie is het aantal zzp-ers. Hoewel ook in deze sector cruciaal als “variabele schil”, blijkt hun aantal in de afgelopen 2 jaar met 200 te zijn gedaald: in 2018 1400; in 2020 1200. De opeenvolgende crises hebben ook hier hun sporen nagelaten, ondernemers voorzichtig gemaakt en huiverig al te grote verplichtingen aan te gaan. De daling is dan ook niet spectaculair maar wel significant.

Wat dat wel is, is de verwachte groei van het aantal banen in de komende 3 jaar: 400.

Ook door de crises en tevens door het wegvallen van ROC’s voor deze beroepen, zijn ondernemers qua scholing van de medewerkers vooral op zichzelf aangewezen. Dat blijkt zonneklaar uit het onderzoek. Schoorvoetend zoekt men naar andere wegen, en daar doemt met name het jonge Nationaal Centrum Erfgoedopleidingen op. De door de bedrijven gewenste opleidingen van de medewerkers bewegen zich op vmbo- en in toenemende mate op mbo-niveau. Enkele branches vragen hbo en universitair niveau. Aan de brancheopleidingen wordt hard gewerkt en in de meeste gevallen de laatse hand aan gelegd. In de moeilijke jaren waren er zo weinig leerlingen dat deze opleidingen onder het welbekende laagje stof terecht kwamen.

Wat opvalt is dat het aantal GA-bedrijven, aangesloten bij één van de 10 brancheorganisaties, in twee jaar tijd met 20 is gestegen. Niet spectaculair, maar in een markt die qua omvang redelijk stabiel is een niet onaardige score.

De totale omzet van de bedrijven kende een veel heftiger groei. Hadden de bedrijven in 2018 een gezamenlijke jaaromzet van 325 miljoen, waarvan 180 miljoen uit restauratie van monumenten, in 2020 is die omzet gestegen tot 402 miljoen, waarvan 241 miljoen uit restauratie. Ten opzichte van 2019 bedroeg de toename 20 miljoen, tegen 40 miljoen in 2018. Een kleine afvlakking dus. Een kwart van de bedrijven heeft z’n omzet in het afgelopen jaar zien groeien, met gemiddeld 15%.

Opmerkelijk is dat slechts 9% van de bedrijven last heeft (gehad) van het coronavirus, en dan nog op bescheiden schaal.

Kijkend naar de nabije toekomst denkt 62% van de bedrijven in omzet gelijk te blijven; wanneer we het gehele volgend jaar beschouwen (vanaf juni 2020) daalt dat aantal licht tot 57%. Nog verder weg, de komende 3 jaar, vlakt dit percentage nog verder af: 40%. Voor de periode tot juni 2023 houden optimisten (hogere omzet) en pessimisten (lagere omzet) elkaar in evenwicht, beide scoren 30%.

Omdat de markt in hoge mate subsidiegedreven is en er geen grote schommelingen in de beschikbare bedragen te verwachten zijn, zal de concurrentie met minder gekwalificeerde bedrijven en gekwalificeerde collega’s uitmaken wie plust en wie mint.

Onderzoek GA-Platform naar omzet, werkgelegenheid en certificering gespecialiseerde restauratiebedrijven

Bij het ontstaan van het GA-Platform Restauratie vroegen we het Economisch Bureau voor de Bouw (EIB) onderzoek te doen naar de belangrijkste kenmerken van de via de brancheorganisaties aangesloten bedrijven en hun voornaamste problemen. Dit was bedoeld als een soort 0-meting. Als behartiger van de niet vakgerichte belangen gaf dat ons inzicht in de noden en wensen die als rode draden door alle bedrijven liepen. Hoewel de vakspecialismen van branche tot branche verschilden, trof de hoge mate van gemeenschappelijkheid. In een enkele maanden eerder verschenen startdocument, voorbesproken met alle branchevoorzitters, was dat ook al opgevallen.

Nu, 2 ½ jaar later, hebben we het onderzoek herhaald, zij het in sterk vereenvoudigde vorm. We hebben ons beperkt tot de huidige en verwachte omzet en werkgelegenheid, de scholingsbehoeften en het gebruik van kwaliteitsrichtlijnen. Omzet en werkgelegenheid hebben we vergeleken met de jaren 2018 en 2019; de vragen over de kwalteitsrichtlijnen zijn nieuw en alleen gesteld aan de brancheorganisaties. Het onderzoek wordt afgesloten met een 12-tal conclusies en aanbevelingen.

Conclusies en aanbevelingen
Het volledige onderzoek met de aanbevelingen is te downloaden.

Delft, 22 maart 2018

Ter gelegenheid van de oprichting van het GA-Platform Restauratie was het Economisch Bureau voor de Bouw gevraagd onderzoek te doen naar de grootste knelpunten en mogelijkheden van de deelnemende branches. De branches vertegenwoordigen 360 gespecialiseerde restauratiebedrijven met een jaaromzet van € 180 miljoen uit restauratie van monumenten.
Dit onderzoek werd tijdens de oprichtingsbijeenkomst aangeboden aan de Directeur Generaal van het Ministerie van OC&W in een voormalig museum te Delft dat volop in restauratie was.

Het GA-Platform streeft er naar een dergelijk onderzoek met enige regelmaat te herhalen.